Những hóa đơn điện tử có mã số của cơ quan thuế, được khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối chuyển dữ liệu với cơ quan thuế... sẽ được tổ chức quay xổ số nhằm khuyến khích người mua hàng lấy hóa đơn, giúp minh bạch doanh thu bán hàng.

Tới đây, cùng với siêu thị, các cửa hàng bán lẻ, quán ăn, nhà hàng, nhà thuốc cũng phải xuất hóa đơn điện tử được khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối chuyển dữ liệu điện tử với cơ quan thuế - Ảnh: T.T.D.

Đây là một trong những điểm mới của thông tư 78 quy định về hóa đơn - chứng từ, do Bộ Tài chính vừa ban hành, chuẩn bị cho việc khai tử hóa đơn giấy và thay bằng hóa đơn điện tử từ ngày 1-7-2022.

Doanh thu sẽ "lộ sáng"

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Phạm Quang Toàn - cục trưởng Cục Công nghệ thông tin, Tổng cục Thuế - cho biết chính sách này đã được áp dụng tại nhiều nước và tạo được thói quen cho người dân là mua hàng lấy hóa đơn. Ở Việt Nam, khi áp dụng chính sách quay số mở thưởng với hóa đơn điện tử cũng sẽ khuyến khích người tiêu dùng lấy hóa đơn khi mua hàng hóa, sử dụng dịch vụ.

"Về mặt lợi ích chung, không chỉ người bán được lợi khi giảm chi phí in ấn, lưu trữ hóa đơn mà cả người mua cũng được lợi. Nhà nước sẽ quản lý chặt chẽ được doanh số cũng như thu đúng, thu đủ tiền thuế. Thêm nữa, hóa đơn điện tử cũng khắc phục được tình trạng gian lận, sử dụng hóa đơn bất hợp pháp, góp phần tạo môi trường kinh doanh lành mạnh cho doanh nghiệp" - ông Toàn khẳng định.

Dù đã có hành lang pháp lý để thực hiện nhưng theo ông Toàn, cơ quan thuế sẽ nghiên cứu để tổ chức quay số như thế nào. Bên cạnh đó, trên hóa đơn cũng cần phải tính đến việc trên hóa đơn có dữ liệu thông tin của người mua hàng để tránh tranh chấp... Đặc biệt, tiền trả thưởng lấy từ nguồn nào: ngân sách trung ương hay ngân sách địa phương?

Về phía người tiêu dùng, nhiều người tỏ ra hào hứng với thông tin mới này. Chị Bích Nga (quận 12) cho biết tại nhiều cửa hàng ăn uống, nhân viên phục vụ thường hỏi có lấy hóa đơn đỏ không khi tính tiền. Nếu lấy hóa đơn, quán sẽ tính thêm 10% thuế VAT. Với hóa đơn tầm 2 triệu đồng, nếu lấy hóa đơn sẽ tốn thêm 200.000 đồng nữa.

Do vậy, thường nhóm bạn chị chẳng bao giờ lấy hóa đơn vì lấy mang về cũng không làm gì. "Nhưng với chính sách mới của cơ quan thuế, những lần sau này tôi nhất định sẽ lấy hóa đơn vì biết đâu mình may mắn được trúng thưởng. Dù chưa biết giải thưởng thế nào nhưng nếu trúng tôi cũng rất vui" - chị Nga nói.

Tương tự, anh Quân (quận Bình Tân, TP.HCM) cho hay ngay trước đợt dịch anh mua điện thoại mới giá gần 20 triệu đồng nhưng anh cũng không đòi hóa đơn vì cũng nghĩ rằng đã có phiếu xuất kho và phiếu bảo hành của cửa hàng nên an tâm. "Như vậy khả năng món hàng tôi mua sẽ không được chủ cửa hàng kê khai thuế" - anh Quân nói.

Xổ số sao cho hấp dẫn?

Nhiều chuyên gia cho rằng cùng với việc khai tử hóa đơn giấy và tổ chức xổ số hóa đơn sẽ góp phần ngăn chặn chuyện giấu doanh thu, trốn thuế. Tuy nhiên, vấn đề là phải làm sao cho hấp dẫn để người dân hưởng ứng. Theo chuyên gia Nguyễn Thái Sơn, đối tượng mà cơ quan thuế hướng đến khi áp dụng chính sách này là những người mua hàng nhỏ lẻ vì những người mua hàng số lượng lớn đã lấy hóa đơn để khấu trừ.

"Như vậy, để lôi cuốn người mua hàng nhỏ lẻ, cơ quan thuế nên quay thưởng thường xuyên, thời gian có thể là vài tuần hoặc 1 tháng 1 lần, chứ không nên để cả năm vì như vậy người mua hàng sẽ không quan tâm giữ hóa đơn. Số tiền thưởng cũng phải "kha khá" để họ thấy được lợi ích của việc lấy hóa đơn" - ông Sơn gợi ý.

Trong khi đó, luật sư Trần Xoa - giám đốc Công ty luật Minh Đăng Quang - cho rằng khi xây dựng phương thức quay thưởng xổ số hóa đơn, cơ quan thuế nên rút kinh nghiệm từ những loại hình quay số trúng thưởng khác để tránh trường hợp người dân chán nhanh, sẽ khó đạt được hiệu ứng. Nếu dự thưởng hấp dẫn, người dân sẽ đòi hóa đơn khi đi mua hàng, thậm chí "tố" với cơ quan thuế nếu không nhận được hóa đơn.

Cũng theo ông Xoa, Luật quản lý thuế mới quy định hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ có tổng doanh thu của năm trước liền kề từ 10 tỉ đồng trở lên và hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong sản xuất có tổng doanh thu của năm trước liền kề từ 3 tỉ đồng trở lên sẽ không được áp dụng khoán doanh thu mà nộp thuế theo kê khai.

VN hiện có đến 5 triệu hộ kinh doanh, trong đó chỉ cần 1 triệu hộ bộc lộ doanh thu thật và áp dụng nộp thuế theo kê khai thì ngân sách sẽ thu được số tiền thuế lớn vì nhiều trường hợp dù chỉ hoạt động trong mô hình hộ kinh doanh nhưng doanh thu rất lớn. "Không chỉ lợi cho ngân sách, việc này cũng sẽ góp phần xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, loại bỏ cạnh tranh không lành mạnh tồn tại suốt thời gian qua" - ông Xoa nói.